BİR HÜCREDEN ÇOK HÜCREYE
Bir hücrelilikten çok hücreliliğe geçiş kolonilerle (hücre kümeleri) başlamıştır.
Koloniler, dokular kadar organize olmamıştır. Çok hücrelilerdeki hücrelerin işbirliğini anlamak için bir grup hücrenin işbirliğinden oluşan kolonileri incelemek yararlı olacaktır.
Tek hücrelilerin bir kısmında bölünerek oluşan yeni hücreler birbirinden ayrılmadan jelâtinimsi bir madde içinde kalarak kolonileri oluştururlar.
Koloniler tek ve çok hücreli canlılar arasında geçiş formudurlar.
Bir hücrelilikten çok hücreliğe geçişe en güzel örnekler, pandorina ve volvox olarak bilinen canlılardır.
PANDORİNA
>Tatlı sularda yaşarlar.
>Ototrof canlılardır.
>Genellikle 16 hücreden meydana gelirler.
>Ökaryot hücreli canlılardır.
>Hücrelerin her birinde kamçı, kloroplast, göz lekesi (stigma), kontraktil koful ve diğer organeller bulunur.
>Hücreleri arasında işbölümü yoktur.
>Koloniden ayrılan her hücre hayatını bağımsız olarak sürdürebilir.
>Birkaç hücrenin koloniden ayrılması koloni bütünlüğünü bozmaz.
>Eşeyli ürer.
VOLVOX
>Tatlı sularda yaşarlar.
>Koloni ile çok hücreli organizmalar arasında geçiş formudur.
>Ototrof canlılardır. >Ökaryot hücreli canlılardır.
>Hücre sayısı 8.000-40.000 arasında değişir.
>Hücreler peltemsi bir sıvı içinde olup sitoplazmik bağlarla birbirine bağlanmıştır.
>Koloniyi meydana getiren hücreler arasında işbölümü vardır.
>Dokusal yapısı yoktur. >Bazı hücrelerin ölümü koloni bütünlüğünü bozmaz.
>Koloniden ayrılan hücreler bağımsız yaşayamazlar.
>Hareketi bir eksen etrafında dönerek sağlanır.
>Kamçıları korunma, beslenme ve hareketi sağlar. >Eşeyli ve eşeysiz üreyebilir.
>Koloni 3 tip hücreden meydana gelmiştir.
1-Dış kısmındaki hücreler küçük olup çanak şeklinde kloroplastları, kontraktil kofulları, pigment gözleri vardır. Bu hücrelerin her biri kamçılıdır. Kamçıların düzenli hareketleri ile koloni, su içinde yer değiştirir. Ayrıca bu hücreler koloninin korunmasında ve besin sağlanmasında görev yaparlar.
2-Koloninin iç kısmındaki hücreler ise kamçısızdır.Kontraktil kofulları ve göz lekeleri vardır.
3-Koloninin iç kısmında ayrıca üremede görevli hücreler bulunur.
Pandorina kolonisinin daha basit kolonilerden farkı, bu kolonideki dışa dönük tarafta bulunan hücrelerin kamçılarının belirgin bir uyum içinde çırpınarak koloninin hareketini sağlamasıdır. İlk defa bu kolonide birlikte iş yapma eğilimi başlamıştır. Pandorina tek hücrelilerle çok hücreliler arasında geçit teşkil eden bir organizma olarak kabul edilir. Bu koloninin en önemli özelliği çok sayıda tek hücrelinin bir arada bulunmasıdır.
Volvoxta küçük hücreler önde, büyük hücreler arkada yer aldığından ilk defa ön ve arka kavramı ortaya çıkmıştır.
Volvoxta iç kısımdaki hücrelerin üremede görev yapması ilk defa vücut hücresi ile üreme hücresi kavramını ortaya çıkarmıştır.