KOFUL
>Tek zarla çevrili keseciklerdir.
>Hücre zarının içe çökmesiyle, endoplazmik retikulumdan, golgi aygıtından ve çekirdek zarından oluşabilirler.
>Hem bitki hem de hayvan hücrelerinde bulunurlar. Ancak olgun bitki hücreleri genellikle büyük bir merkezi koful içerir. Hayvan hücrelerindeki kofullar, bitki hücrelerine göre daha küçüktür ve sayıları bitki hücrelerinden daha fazla olabilir.
>Kofulların içi hücre özsuyu (koful özsuyu) ile doludur. Ayrıca içlerinde çeşitli metabolizma olaylarından oluşan tuzlar, alkoloidler, karbonhidratlar, organik asitler ve diğer bazı moleküller bulunur.
>Koful içeriği, hücrede belli bir yoğunluk oluşturarak osmoz olayında etkili olur.
Görevi
Kofullar bitki ve hayvan hücrelerinde görev bakımından farklılık gösterirler.
Hayvan Hücrelerinde Görevleri
>İçlerinde salgı maddeleri bulunur.
>Endositoz olayı sonucu oluşan kofullar besin kofulunu oluşturur.
Hücrede görevlerine göre dört çeşit koful vardır:
Besin kofulu: Hayvansal hücrede endositozla (pinositoz-fagositoz) oluşabilir. Bitki hücrelerinde besin depolamaya yarar.
Sindirim kofulu: Besin kofulunun lizozomla birleşmiş halidir.
Boşaltım kofulu: Sindirim artıklarının bulunduğu kofullardır.
Kontraktil (vurgan) koful:
-Tatlı sularda yaşayan ökaryot bir hücreli canlılarda bulunur. Örnek: Amip, paramesyum, öglena gibi.
-Kontraktil koful kararlı ve dengeli iç çevre, canlılığın devamlılığı için zorunlu bir organeldir.
-Yoğunluk farkından dolayı hücreye giren fazla suyu dışarı atar. Kısaca hücrede su dengesini sağlayan organellerdir.
-Koful görevini gerçekleştirirken ATP enerjisi harcar.
-Hücreye giren fazla suyu kasılıp gevşeyerek dışarı atarlar.
Bitki Hücrelerinde Görevleri
>Koful özsuyu, turgor basıncına yol açarak bitkinin dik durmasını sağlar.
>Bazı kofullar şeker, protein gibi organik veya potasyum, klor gibi inorganik maddeleri depo eder.
>Bazı bitkilerin yapraklarındaki kofullar artık maddeleri depolar ve yaprakların dökülmesiyle de bu maddeler bitkiden uzaklaştırılmış olur.
>Bazı bitkilerde hayvanlar için zehirli olan ya da kötü tat ve koku içeren atıklar kofulda biriktirilerek bitki yiyen hayvanları uzak tutar.
>Bitki hücrelerinde lizozomların görevlerini üstlenmiş kofullar da vardır. Bunlar içerdikleri enzimlerle büyük moleküllerin sindirimini gerçekleştirirler.
>Kofulların bazıları bitkiye renk veren pigmentler içerir. Bunların en önemlileri flavon ve antokyonlardır.
-Flavonlar sarı renk veren pigmentlerdir,
-Antokyonlar ise koful öz suyunun pH derecesine renk değiştirirler.
Örneğin koful özsuyu asidik olduğunda kırmızı, bazik olduğunda mavi, nötr olduğunda mor rengi verir.
Çiçeklerdeki pigmentler tozlaşma için böcekleri, meyvelerdeki pigmentlerde tohumun yayılmasında etkili olan hayvanları çeker.