ÇEKİRDEK VE BÖLÜMLERİ

Bakteriler, mavi-yeşil algler ve memeli alyuvarları hariç tüm hücrelerde bulunur. Hücre çekirdeği her hücrede genellikle bir tane olmasına karşılık çizgili kas hücresi, terliksi hayvan gibi bazı hücrelerde birden fazla çekirdek bulunabilir.

Görevi

Çekirdek (nükleus), hücredeki tüm yaşamsal olayların yönetim ve denetim merkezidir.

Kromozom Yapısı:Kromozomlar ökaryot hücrelerin çekirdeği içinde kromatin iplikleri halinde bulunur.

Bu kromatin ipliklerinin içinde DNA ve protein vardır.

Bir hücre için genel olarak iki evre tanımlayabiliriz. Bu evreler dinlenme evresi ve bölünme evresidir. Kromatin ipliği; dinlenme ve bölünme evresinde farklı formlarda bulunur.Bunlar:

>Eşlenmemiş Kromatin İpliği: Kromozomlar, ökaryot hücrelerin çekirdeği içinde, kromatin iplikleri halinde bulunurlar.Bölünme evresinde olmayan bir hücre çekirdeğindeki uzun kromatin iplikleri, bir ip yumağı şeklinde bulunur.Bu ip yumağının içinde eşlenmemiş kromatin ipliği vardır.

>İki Kromatitli Kromatin İpliği: Hücre bölünmeye başlamadan önce kromatin iplikleri içindeki DNA, kendisini eşler ve her bir eşe kromatit denir.

>Kromozom: Hücre bölünmesi sırasında, iki kromatit, kıvrımlar yaparak kısalıp kalınlaşır ve kromozoma dönüşür.Kromozomlarda aynı genlere sahip iki kardeş kromatit bulunur.

Kromatin İplikleri

>Kromatin ipliklerinin asıl maddesi DNA' dır.

>Kromatin iplikleri ,DNA ve proteinden oluşmuştur.

>Bir kromatin ipliği hücre bölünmesi sırasında kendisini eşleyip kalınlaşarak

iki kardeş kromatitli bir kromozoma dönüşür.

>Bir insan hücresinin çekirdeğinde 46 tane kromatin ipliği vardır.

Çekirdekçik

>Yapısında RNA ve proteinler bulunur.

>Ribozomun yapısında bulunan rRNA' yı yapar.

>Bu bölge protein ve RNA yönünden zengindir. Protein sentezi yapan hücrelerde daha büyüktür.

>Hücre bölünmesi sırasında kromatin ipliği eşlenip kalınlaşırken bu bölge kaybolur.

>Çekirdekçiğin zarı yoktur. Bir çekirdekte birden fazla çekirdekçik olabilir.

Çekirdek Plazması

>Çekirdeğin içini doldurur.

>Hücre sitoplazmasına benzer fakat nükleik asitler bakımından daha zengindir.

>Çekirdek sıvısında organeller yoktur.

Çekirdek Zarı

>Çift zarlıdır.

>Üzerinde sitoplazmayla madde alış verişine ve serbest geçişe olanak veren porlar bulunur.

>Çekirdekte sentezlenen RNA'lar bu porlardan geçerek sitoplazmaya girerler.

>Çekirdek dış zarı üzerinde ribozomlar bulunabilir. İç zar düzdür.