Ünitede Geçen Temel Kavramlar

Antikodon

mRNA üzerindeki kodonun tRNA’daki tamamlayıcısı olan üçlü nükleotit grubu

Bakteriyofaj

Bakteri içinde çoğalan virüs

Biyoteknoloji

İnsanlara faydalı olan materyali üretmek için hücrelerin ya da

canlı organizmaların kullanılması

Biyoürün

Canlıların oluşturduğu maddelerin işlenmesi ile elde edilen üründür.

DNA (Deoksiribonükleikasit)

Canlılardaki yönetici molekül. Genetik bilgileri içeren ve hücre çekirdeğinde yer alan ikili sarmal molekül

Deoksiriboz

DNA’nın yapısında bulunan beş karbonlu şeker

DNA ligaz

DNA dizisinde nükleotitleri birbirine bağlayan bir enzim

DNA polimeraz

DNA replikasyonunda, yeni sentezlenen zincirin ucuna nükleotitleri ekleyerek zincirin uzamasını sağlayan bir enzim

Gen

Kromozom üzerinde belirli bir yer işgal eden kalıtımın temel birimi

Genetik mühendisliği

Canlıların kalıtsal özelliklerini değiştirerek, onlara yeni işlevler kazandırılmasına yönelik araştırmalar yapan bilim alanıdır.

Helikaz

Azotlu organik bazlar arasındaki zayıf hidrojen bağlarını kopararak sarmal zincirleri birbirinden ayıran enzim

Islah

Bir hayvan veya bitki türünden daha iyi verim alabilmek amacıyla yapılan işlem

İnkübatör

Laboratuvarda özel amaçla kullanılan, ısı kontrolü sağlayan fırın

Kitosan

Gıdalarda kalite kayıplarını önlemek ve raf ömrünü uzatmak amacıyla kullanılan, kitinden yapılmış yenilebilir doğal madde

Kodon

Protein sentezi için gerekli bilgiyi taşıyan mRNA’da bir amino asidi temsil eden peş peşe üç nükleotitten oluşan grup

Konjugasyon

Bazı tek hücreli canlıların gen alışverişi yapmak amacıyla geçici olarak bir araya gelmeleri

Kromozom

Prokaryot ve ökaryot hücrelerde üzerlerinde genleri taşıyan DNA ve nükleoproteinden oluşmuş yapı.

Mikroenjeksiyon

Camdan elde edilmiş bir mikropipetle hücre zarından mikroskobik boyutta madde ekleme yöntemi

Model organizma

Deney ve araştırmalarda kullanılmaya uygun özellikleri taşıyan canlılar

Mutajenik

Mutasyona neden olan etkenler

Mutasyon

Genlerde kendiliğinden ya da çevre (radyasyon, zararlı kimyasal maddeler vb.) şartlarının etkisiyle meydana gelen, dölden döle aktarılabilen, kalıtsal olan değişim

Nükleik Asit

Canlılarda gerçekleşen tüm metabolik olayları denetleyen, genetik özelliklerin kuşaktan kuşağa aktarılmasını sağlayan ve canlıları birbirinden farklı kılan organik moleküller

Nükleotit

DNA ya da RNA’nın tekrarlanan birimleri

Patojen

Hastalık yapıcı özelliği olan mikroorganizma veya madde

Plazmit

Bakterilerde kendini eşleme yeteneği olan, genetik mühendisliği çalışmalarında diğer canlılara gen aktarmada taşıyıcı olarak kullanılan ana DNA’dan farklı halkasal DNA parçaları.

Poliploidi

Bazı canlıların somatik (vücut) hücrelerinde iki kromozom takımından daha fazla sayıda kromozom takımına sahip olması durumu

Rekombinant DNA

Bir DNA parçasının halkasal vektöre bağlanması sonucu oluşan molekül

Rekombinasyon

İki ayrı DNA molekülünün birleşerek yeni DNA molekülünü oluşturması

Replikasyon

DNA’nın kendini eşlemesi

Restriksiyon enzimi

DNA’nın yeniden yapılanması sırasında kullanılan kesici enzim

Ribonükleotit

RNA’nın yapı taşı olan molekül

RNA (Ribonükleikasit)

Tek zincirli olan ve protein sentezinde görev alan nükleik asit çeşidi

Transgenik

Genetik mühendisliği metotlarıyla (trans gen) kendine ait olmayan genler nakledilmiş olan canlı.

Translasyon

mRNA molekülü üzerinde kodlanmış genetik bilgiyi kullanarak bir polipeptit sentezlenmesi.

Transformasyon

Bakterilerin ortamdan gen alması

Transdüksiyon

Virüsler aracılığı ile bakteriler arasında gen aktarımı

Transkripsiyon

DNA zinciri üzerinden mRNA’nın sentezlenmesi.