Tropizma (yönelim) Hareketleri

Uyaranın yönüne bağlı olarak bitkinin durum değiştirme hareketlerine denir.

Bu türlü hareketler kökü ile bir yere bağlı olan bitkilerde görülür. Uç meristem bölgesindeki oksin hormonunun eşit olmayan dağılımından kaynaklanır. Böylece organlarda asimetrik büyüme meydana gelir.

Fototropizma

Tek yönden gelen ışık, bitkide bükülme ve eğilmelere sebep olur.

       Bitki bir organını ışık kaynağına doğru çevirirse

pozitif fototropizma,

ışıktan uzaklaştırırsa negatif fototropizma denir.

Geotropizma

Yer çekiminin etkisiyle bitkinin yaptığı durum değiştirme hareketidir.

Bitkinin kökünde pozitif geotropizma hareketi görülürken,

gövdesinde ise negatif geotropizma görülür.

Kemotropizma    

Bitki kökleri topraktaki yararlı organik ve inorganik maddelere doğru büyür. Bu sırada aşırı tuz gibi zararlı maddelerden uzaklaşır. Bitkinin kimyasal maddelere doğru ya da kimyasal maddelerden uzaklaşma şeklindeki yönelimine kemotropizma denir.

Hidrotropizma

Bitki kökleri her zaman suya doğru yönelim gösterir.

Suya doğru gerçekleşen bu yönelme hareketine hidrotropizma denir.

Hidrotropizma her zaman pozitiftir.

Haptotropizma

Birçok bitki, dokunmaya duyarlıdır. Eğer bir fidenin bir tarafına dokunulursa o tarafa doğru bükülme olur.

Bu olaya haptotropizma denir.

Özellikle tırmanıcı bitkilerin sülükleri dokunmaya çok duyarlıdırlar. Bu durum sayesinde sülükler bir desteğe sarılmakta ve bitkinin tırmanmasını sağlamaktadır.

Travmatropizma

Bitkilerin yaralanma uyaranına gösterdikleri yönelim tepkisidir.

Şayet bitkinin kökü yaralanırsa o bölgeden hormon salgılanır. Bunun sonucunda kök, yara yönünün tersine doğru yönelir.

Nasti (ırganım) Hareketleri

Bitkilerde uyaranın yönüne bağlı olmayan irkilme hareketlerine denir.

Turgor basıncındaki ani değişimlerden kaynaklanır. Nastilere sebep olan uyaranlar ısı, ışık vb. gibi dış çevreye ait faktörlerdeki değişimlerdir.

Fotonasti

Bazı bitkilerde, ışık çiçeklerin kapanmasına, karanlık veya gölge de açılmasına sebep olur.

Turgor değişimleriyle açılıp kapanan stomaların bu hareketleri de günün saatleri yani

ışık ve karanlık ile ilgilidir.

Termonasti

Sıcaklık etkisiyle gerçekleşen nasti hareketine termonasti denir.

Örneğin, lalelerin taç yapraklarının 5-10 ^oC da kapalı, 15-20 ^oC da açık olması termonastidir.

Sismonasti

Sarsıntının bitkilerde sebep olduğu hareketlerdir.

Örnek: Mimoza bitkisinde sarsılma ile yaprakların kapanması. Birçok bitkinin dokununca tohumlarını uzağa fırlatması. Küstüm otunun sarsılınca yapraklarını kapatıp aşağı doğru sarkması

Tigmonasti

Dokunma uyaranı ile oluşur.

Örnek: Sinekkapan gibi böcekçil bitkilerin yapraklarında dokunmaya karşı duyarlı çıkıntılar bulunur. Böcek bu çıkıntılara dokunursa yapraklar aniden kapanarak böceği yakalar.

Tropizma uyartının yönüne bağlı olarak meydana gelen bir yönelme hareketidir.

Nasti ise uyaranın yönüne bağlı olmaksızın yapılan irkilme hareketidir.