Yüksek yapılı bitkilerdeki gelişme ve büyüme aşağıda verilen iki evrede incelenir:
Vejetatif evre: Tohum çimlenmesiyle başlayıp çiçeklerin belirgin duruma gelmesiyle sonuçlanan ilk evredir. Bu evrede bitkinin kök, gövde ve yaprak gibi yapısal organları oluşur ve gelişir.
Generatif (üretken) evre: Çiçeklerin belirginleşmesiyle başlayıp tohum ve meyvenin oluşmasıyla sonuçlanan ikinci evredir.
Bu evreden sonra ardışık olarak vejetatif evre tekrarlanır.
BİTKİNİN BÜYÜMESİNDE ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
Canlıların çoğunda olduğu gibi bitkilerdeki gelişme ve büyüme de bitkiyi oluşturan hücre, doku ve organların gelişme ve büyümelerinin sonucudur.
Sıcaklık
Büyüme ve gelişmeye etkisi oldukça önemlidir. Yüksek sıcaklıkta terleme çok olacağından bitkinin su kaybı fazla olur. Solunum ve fotosentez arasındaki denge bozulur. Düşük sıcaklıkta topraktaki su donar ve bitki topraktaki sudan yararlanamaz. Çiçek tomurcuklarının gelişimini durdurur. Genellikle metabolik faaliyetler en az seviyededir. 35 °C’de metabolik faaliyetler en yüksek seviyededir. 55-60 °C’den sonra enzimlerin yapısı bozulduğundan gelişme durur.
Su
Bitki için şart olan maddedir.
Eksikliğinde büyüme ve gelişme durur.
Üreme evrelerinde tozlaşma ve tohum dağılımında rol oynar.
Su bitkilerinin gelişmesi, kara bitkilerine göre daha hızlıdır.
Işık
Büyüme ve gelişmeyi etkiler.
Belirli sınırlar içinde ışık gelişmeyi hızlandırır. Işığın dalga boyu, ışıklandırılma süresi ve ışık şiddeti bitkilerin
çiçeklenme ve meyvelenmesini etkilemektedir.
Toprak
İyi havalandırılan, organik ve inorganik maddelerce zengin topraklarda bitki daha iyi gelişir.
Toprak pH 6-7 civarında olursa, bitki gelişmesi iyi olur.
Atmosferdeki Gazlar
Oksijen, karbon dioksit, kükürt dioksit ve etilen gibi gazlar bitki gelişmesini etkiler. Oksijen miktarı genelde sabittir.
Ancak kükürt dioksit, etilen gibi gazların artması büyüme ve gelişmeye engel olur.
Yer Çekimi
Bitki büyüme ve gelişmesini hızlandırır.
Bitkinin hormon düzenini etkiler.
Azot ve Karbonhidratlar
Azotlu ve karbonhidratlı maddelerin temini özellikle meyvenin
etli ya da etsiz oluşunda etkendir.
Bol azotlu maddeler daha etli ve sulu meyve oluşumunu sağlar.
Biyotik Faktörler
İnsan, hayvan ve bazı
tek hücreli canlılar
bitki gelişmesinde etkilidir.