İki karakterli canlının gamet çeşidinin bağlı genlere göre hesaplanması;
Buradaki dört ayrı canlının hepsinde bütün karakterler homozigot olduğu için 1’er çeşit gamet oluştururlar. O halde homozigot canlılarda genlerin bağımsız veya bağlı olması gamet çeşidini değiştirmez. Her iki durumda da daima bir çeşit gamet oluşur.
Karakterlerden birer tanesi heterozigot diğerlerinin tamamı homozigot olduğu durumlarda da oluşacak gamet çeşidi ikişer tanedir.
(Bağımsız genlerle aynı durum)
Ancak iki veya daha fazla karakter heterozigot ise oluşabilecek gamet çeşitleri değişir.
Yandaki canlı sadece iki çeşit gamet oluşturur. Oysa bağımsız genler söz konusu olduğu zaman 4 çeşit gamet oluşturabiliyordu.
Bu farkın nedeni; bağlı genlerin aynı gamete gitmesi, diğer gamete gidecek genlerle kombinasyon yapamamasıdır.
Böyle durumlarda formülümüz yine aynıdır. Değişen heterozigot kromozom çifti sayısıdır. Bağımsız genler söz konusuyken, bu canlının 2 çift (4) kromozomu bulunmaktaydı ve her iki kromozom çifti de heterozigot idi. Bağlı genler varken ise 1 çift (2) kromozom bulunmakta olup 2n = 21 = 2 çeşit gamet oluşmaktadır.
BAĞLI GENLER
Bir kromozom çifti üzerinde bulunan alel gen çiftlerinden bir tanesinin heterozigot olması, kromozom çiftinin heterozigot olması için yeterlidir.
İki veya daha fazla alel gen çiftinin heterozigot olması, oluşabilecek gamet çeşidini artırmaz. Örnekler bunu açıklamaktadır.
GAMET ÇEŞİDİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Genlerin bağımsız ya da bağlı olması
Bağımsız genler gamet çeşidini arttırabilir, bağlı genler azaltabilir.
Karakterin homozigot ya da heterozigot olması
Homozigot karakterler gamet çeşidini artırmaz. Heterozigot karakterler gamet çeşidini arttırabilir.
Çok sayıda gamet oluşturulması
Bir canlıda çok çeşitli gamet oluşma ihtimali olabilir.Ancak bütün gamet çeşitlerinin ortaya çıkabilmesi için çok sayıda gametin oluşturulması gerekir.
Ayrılmama olayı
Mayozun I. ve II. bölünmelerinde kromozomlar ayrılamayıp aynı hücreye gidebilirler. Böylece bir kromozomu fazla ve bir kromozomu eksik gametler meydana gelir. Bununla da anormal olarak oluşmuş gamet çeşitleri meydana gelir.