KAN DAMARLARI
Atardamar (Arter)
Görevi: Taşıdıkları kan içinde bulunan oksijeni, besin maddelerini, vb. vücudun her tarafına ulaştırmaktır.
ðKanı kalpten vücudun çeşitli bölgelerine taşıyan damarlardır.
ðKarıncıklardan çıkan damarlardır.
ðAtardamarlarda kanın dolaşması karıncıkların kasılmasıyla olur.
ðDuvarlardaki kaslar sinir uçlarıyla kontrol edilir.
ðKapakçıkları yoktur.(Kalp çıkışlarında kanın geriye dönmesini engelleyen yarımay kapakçıkları hariç)
ðDallandıkça çapları küçülür.
ðAkciğer atardamarı hariç hepsinde temiz kan dolaşır. Akciğer atardamarı
vücutta kirlenip kalbe getirilen kirli kanı temizlenmek üzere akciğerlere götürür.
Yapısı: Dıştan içe doğru üç tabakadan oluşur.
En dışta lifli bağ dokusundan yapılmış bir tabaka bulunur.
Ortada düz kaslardan oluşan bir tabaka yer alır.Atardamarların çoğunda orta tabakada elastik lifler bulunur. Bu lifler kan basıncına karşı damarların dayanıklılığını arttırır ve kanın damar içinde akışını kolaylaştırır.
Atardamarların iç yüzü tek sıralı yassı örtü epiteli ile örtülüdür. Bu tabakaya endotel denir. Endotel,damar içinde oluşturduğu pürüzsüz yüzey ile kanın kolayca akmasını sağlar.
Eğer kan yüksek basınçla kalpten esnek olmayan bir damar sistemine pompalansaydı kanın atardamarlardaki akışı güçleşeceğinden hem kalbe daha fazla yük binecekti, hem de atardamarlardaki kan basıncı çok artacaktı.
Nabız
Kalpten hızla itilen kan, atardamar içine girince esnek olan atardamar çeperini iterek genişletir, bu genişletmenin atardamarda vurma şeklinde duyulmasına nabız denir.
Tansiyon
Kanın atardamar çeperine yaptığı basınca tansiyon denir.
Büyük Tansiyon
Yetişkin insanlarda, kalbin kasılması (sistol) sırasında, kanın atardamar çeperine uyguladığı basınca denir.
Küçük Tansiyon
Kalbin gevşemesi (diyastol) sırasında kanın atardamar çeperine uyguladığı basınca denir.