Tam Parazit Bitkiler

Bazı bitkiler başka bitkiler üzerinde yaşayarak onların yapmış oldukları organik besinlerle beslenirler. Böyle bitkilere tam parazit, üzerinde yaşayarak sömürdükleri bitkiye konak adı verilir.

Bu bitkilerde;

>Yapraklar küçük ve klorofilsizdir. Bazılarında tamamen körelmiştir.

>Fotosentez yapamazlar.

>Kökleri gelişmemiştir. Kök yerine “emeç” denilen yapıları bulunur.     

>Emeçlerini bitkinin hem odun hem de soymuk borularına kadar uzatırlar.

Örnek: Küsküt otu →Tütün bitkisi üzerinde yaşar.

Canavar otu  → Tütün, bakla, ayçiçeği üzerinde yaşar.

Yarı Parazit Bitkiler

Bazı bitkiler de yarı parazittir.

Bu bitkilerde;

>Yaprakları klorofillidir.

>Fotosentez yaparlar.

>Kökleri gelişmemiştir. Kök yerine “emeç” denilen yapıları bulunur.     

>Emeçlerini üzerinde yaşadığı konak bitkinin sadece odun borularına göndererek su ve mineral ihtiyacını karşılarlar.

Örnek: Ökse otu → Badem, ıhlamur, elma, kavak, erik gibi ağaçlar üzerinde yaşar.

Hayvansal Parazitler

>Hayvanların gelişmişlik düzeyi arttıkça, parazitlik özellikleri azalır.

>Parazitler konakçı üzerinde sürekli ya da geçici olarak beslenebilirler. Bir çoğunda parazitlik hayvanın ancak belirli bir yaşam evresinde görülebilir.

>Larva ya da ergin evrede, parazit yaşama uyum yapılırken kullanılmayan sindirim, solunum, boşaltım, dolaşım, hareket organları, göz vb. gibi bazı duyu organları yitirilebilir ya da körelebilir.

Hayvansal parazitler, konak canlının içinde ve dışında olmalarına göre “dış” ve “iç” parazit şeklinde olmak üzere ikiye ayrılır:

Dış parazitler (Ektoparazit)

>Koku ve diğer duyu organları ile tutunma organları iyi gelişmiştir.

>Genellikle ayrı eşeylidirler.

Örnek: Bit, pire, tahtakurusu, uyuz böceği, vb.

İç parazitler (Endoparazit)

>Sindirim enzimleri gelişmediği için besinlerini monomer olarak almak zorundadırlar.

>Birçoğu duyu organlarını kaybetmiştir.

>Üreme sistemleri gelişmiştir ve genellikle çift cinsiyetlidirler. (Hermafrodit)

Örnek: Virüsler, bakteriler, mantarlar, bağırsak kurtları, tenya, kıl kurdu, plazmodyum, vb.

Parazitlerin yumurtalarını gelişimleri için dışarıya bırakmaları yani yumurtaların bol oksijene ihtiyaç göstermeleri onların bir zamanlar serbest yaşadığını kanıtlayabilir.

         Evrimsel gelişmede parazitlerin iç ya da dış parazit olmalarıyla ilgili olarak;

-Yumurta yapma yeteneklerinde artma

-Yardımcı organların oluşmasında özelleşme

-Koku alma

-Konağı sezinleyecek duyu organlarında özelleşme

-Yeni duruma uyacak bir dizi enzim oluşumu gibi özellikler ortaya çıkmıştır. Bir parazitin konağını öldürmeden uzun süre ondan yararlanabilmesi, parazit yaşamı için önemli bir adaptasyondur.

Nötralizm

Aynı ortamdaki canlıların, birbirlerine yarar ya da zarar oluşturmamasıdır.

Örnek:Tavşan ve kurbağa arasındaki ilişki.

Ammensalizm

Bir canlının salgıladığı maddelerle diğer canlıya zarar vermesidir.

Örnek: Ceviz ağacının ürettiği salgıyla etrafındaki bitkilere zarar vermesi